Lepanto 1571

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
HISTORYCZNE BITWY
LESZEK PODHORODECKI
LEPANTO 1571
Wydawnictwo Bellona
Warszawa 1993
Opracowanie graficzne serii: Jerzy Kępkiewicz
Ilustrację na okładce projektował: Paweł Osiński
Redaktor: Barbara Kosiorek-Dulian
Redakcja map: Maria Stępniowska
Redaktor techniczny: Andrzej Wójcik
Korektor: Zofia Banasiak, Sławomir Popielecki
© Copyright by Wydawnictwo Bellona
Warszawa 1993
ISBN 83-11-08201 -4
WSTĘP
7 października 1571 r. pod Lepanto (greckie Nafpaktos)
w zatoce Patras, przy wyjściu z Zatoki Korynckiej na
Morze Jońskie, została stoczona największa w dziejach - ze
względu na liczbę zaangażowanych po obu stronach żoł­
nierzy, marynarzy i wioślarzy - bitwa morska świata, która
rozstrzygnęła wynik wieloletnich zmagań o panowanie na
Morzu Śródziemnym. Lepanto 1571 r. było następtwem
kilkuwiekowej ekspansji Turcji osmańskiej na lądzie i mo­
rzu, w Europie, Azji i Afryce, w całym basenie Morza
Śródziemnego. Po zdobyciu Konstantynopola (1453) suł­
tani zaczęli uważać się za następców cezarów rzymskich
i cesarzy bizantyńskich, którym powinny podlegać wszyst­
kie kraje wchodzące niegdyś w skład imperium rzymskiego.
Głównym celem władców tureckich stał się Wiedeń
- stolica państwa Habsburgów, i Rzym - siedziba papieży.
Podbojowi terytoriów Europy towarzyszyć miała ekspan­
sja islamu oraz wypieranie na północ chrześcijaństwa.
Zmagania ze światem chrześcijańskim nabierały więc cha­
rakteru
„wojny
świętej”
mobilizującej
muzułmanów
do
maksymalnego wysiłku i poświęceń.
Ekspansja islamu zmusiła państwa kultury łacińskiej do
obrony. Już w końcu XV w. papiestwo zaczęło organizo­
wać antytureckie ligi mające przeciwstawić islamowi zbio­
rowy wysiłek chrześcijan. Władcy chrześcijańscy mieli jed-
 nak rozbieżne interesy, często byli skłóceni, prowadzili
między sobą wyniszczające wojny. Taki stan ułatwiał Tur­
kom prowadzenie podbojów.
Przez cały wiek XVI toczyła się walka o panowanie na
Morzu Śródziemnym. Głównymi przeciwnikami Turcji by­
ły Hiszpania i Włochy. Francja natomiast, rywalizująca
z Habsburgami austriackimi i hiszpańskimi, zajmowała
dwuznaczne stanowisko, często sprzyjała faktycznie im­
perium osmańskiemu, zawierała z nim przejściowe układy
i sojusze. Ogromną rolę w wojnie o Morze Śródziemne
odgrywali korsarze północnoafrykańscy mający swe bazy
na wybrzeżu Algierii i Libii, a później także Tunezji.
W obozie chrześcijańskim podobną rolę odgrywali joan-
nici, zwani też kawalerami maltańskimi. Walka o panowa­
nie w rejonie basenu śródziemnomorskiego miała dla obu
stron wielkie znaczenie, tędy bowiem wiodły szlaki hand­
lowe z Dalekiego i Bliskiego Wschodu oraz z Afryki do
Europy.
Panowanie
nad
nimi
zapewniało
więc
ogromne
dochody.
Bardzo ważnym epizodem w walce o panowanie na
Morzu Śródziemnym było wielkie oblężenie Malty przez
Turków w 1565 r. Tu po raz pierwszy została powstrzyma­
na potęga osmańska, tu w kościołach po walce śpiewano
triumfalne Te Deum. Ale nieudane oblężenie wyspy nie
osłabiło jeszcze siły imperium osmańskiego. Dlatego sułtan
Selim II podjął rychło brzemienną w skutki decyzję - po­
stanowił zaatakować Cypr znajdujący się wówczas w po­
siadaniu Wenecji.
Uderzenie na wyspę zmusiło świat chrześcijański do
zjednoczenia sił. Z inicjatywy papieża Piusa V powstała
w 1571 r. Liga Święta obejmująca Hiszpanię i państwa
włoskie. Główną jej siłę militarną i finansową stanowiła
Hiszpania króla Filipa II, władcy nie tylko wielu krajów
europejskich, ale też olbrzymich kolonii amerykańskich
[ Pobierz całość w formacie PDF ]