Lata 70,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Lata 70. i 80. to głównie czasy reglamentacji. Reglamentacja jest to stałe lub czasowe ograniczenie wolnego obrotu pewnymi dobrami lub towarami. Reglamentacja i problemy zaopatrzeniowe nierozłącznie kojarzą się z PRLem. Przeciętny obywatel miał często trudności ze zdobyciem podstawowych artykułów codziennego użytku. Władza, aby łagodzić chroniczny brak wielu towarów wprowadzała reglamentację. Kartki wprowadzano, aby zmniejszyć wszechobecne kolejki w sklepach i socjalistycznie zrównać szanse wszystkich na zakup towarów. Tak było tylko w założeniu. Kolejki rosły, artykułów nadal brakowało, specjalne przydziały przysługiwały wybranym.
Pierwsza reglamentację żywności wprowadzono w PRLu zaraz po wojnie, następnie w latach 1951 - 53. Jednakże największa reglamentacja w historii PRLu rozpoczęła się w latach 80. i trwała do połowy 1989 r., czyli upadku PRLu (nie wszystkie artykuły były reglamentowane do 1989 r.).
Reglamentacja w latach 80.
Artykuł
Kiedy wprowadzono
Cukier
lipiec 1976 r.
Mięso
kwiecień 1981 r.
Masło i tłuszcze
maj 1981 r.
Mąka, ryż
maj 1981 r.
Mleko dla niemowląt
czerwiec 1981 r.
Alkohol
sierpień 1981 r.
Papierosy
sierpień 1981 r.
Proszek do prania
sierpień 1981 r.
Mydło
sierpień 1981 r.
Czekolada, cukierki
sierpień 1981 r.
Pieluszki
październik 1981 r.
Benzyna
kwiecień 1982 r.
Zeszyty
kwiecień 1982 r.
Obuwie
zima 1982/3
Wielkości przydziałów na kartki zmieniały się często, w zależności do sytuacji. Na kartkach były tzw. kupony rezerwowe, na które można było zakupić inne artykuły (np. rajstopy). Często zamiast jednego artykułu reglamentowanego można było kupić na przydział coś innego (np. kartkę na cukier można było przeznaczyć na zakup papierosów). Prasa codzienna drukowała komunikaty informujące ile wynoszą przydziały na dany miesiąc i co można dostać zamiast czego.
Osoby, które jadły w stołówkach zakładowych musiały oddać część kartki mięsnej na rzecz stołówki. Tak samo było w przypadku wczasów - dom wczasowy wycinał część kartki, w zależności od długości pobytu.
Kartki były drukiem ścisłego zarachowania. Aby obywatele nie pobierali kartek im nienależnych, w marcu 1982 r. wprowadzono , popularnie nazywane „kartkami na kartki”. Wydanie karty zaopatrzeniowej odnotowywano w dowodzie osobistym, a comiesięczne wydanie kartki żywnościowej wpisywano do karty zaopatrzenia.
Większość kartek była wydawana przez zakłady pracy dla pracowników, uczelnie dla studentów, administrację lokalną dla emerytów. dla niemowląt wydawały zakłady służby zdrowia, a na PZU (Państwowy Zakład Ubezpieczeń). W początkowym okresie reglamentacji benzyny zamiast kartek stosowano obowiązkowego ubezpieczenia samochodu.
Urzędy Stanu Cywilnego dokonywały specjalnej adnotacji na akcie zawarcia związku małżeńskiego, która upoważniała nowożeńców, (jeżeli zawierali małżeństwo po raz pierwszy) do (po ślubie).
Prowadzona była również reglamentacja lokalna. Władze lokalne wprowadzały specjalne przydziały alkoholu na uroczystości typu ślub, czy chrzciny. W przypadku zgonu lub ślubu można było (po przedłożeniu stosownych dokumentów) kupić buty lub garnitur.
Tak więc zakupy w latach 70. i 80. nie były łatwe. Towarów w sklepach było bardzo mało, w kolejkach stało się nawet kilka godzin. Istniał oczywiście środek alternatywny. Był to tzw. sklep komercyjny, w którym można było kupić różne produkty, ale po wygórowanych cenach (ok. trzy razy wyższych).
... [ Pobierz całość w formacie PDF ]