Laendler, Zdrowie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Laendler
udostępnij:
Prototyp walca, austriacki taniec ludowy, w niezbyt szybkim tempie na 3/4
Ländler (czyt. lendler) to austriacki taniec ludowy, popularny na całym obszarze języka niemieckiego. Tańczy się go parami, wykonując obroty. Tempo jest niezbyt szybkie, 3/4, akompaniament składa się z trzech jednakowo akcentowanych . Ländler jest prototypem .
Gdy walc stał się popularnym tańcem towarzyskim, ländler nie wyszedł z użycia – w istocie jest to do dziś żywy taniec ludowy, mający wiele odmian o nazwach wskazujących na specyficzne figury, a częściej na region, z którego pochodzi dana melodia. Samo słowo Ländler znaczy tyle, coaustriacki (od Land ob der Enns, jak nazywano Górną Austrię). Wśród dziesiątków nazw takich jakDreher czy Scheiben wyróżnia się Steier, od którego pochodzi nasz sztajerek – nazwa, którą warszawska ulica określała wszelkie walczyki i walce, z Chopinowskimi włącznie (czego dowody można znaleźć u Wiecha).
Ciężki charakter ludowego tańca wiąże się… z ciężkimi chłopskimi buciorami, w których trudno było wykonywać lekkie kroczki czy zgrabne podskoki, za to łatwo – przytupy i ciężkie skoki, od których trzęsła się karczma. Pary tancerzy obracały się w miejscu, co uważane było za dowód kunsztu. Tancerz i tancerka obejmowali się w talii, co na wsi nie raziło, ale stało się wkrótce celem ataków moralistów. Figury urozmaicały obroty i przesunięcia pod uniesionym ramieniem partnera, a w niektórych regionach wykonywano też trudne figury akrobatyczne: tancerz przerzucał partnerkę przez ramię.
Ländler wszedł na salony, gdy w XVII wieku na austriackim dworze popularne były amatorskie przedstawienia o charakterze pastoralnym, w których brała udział rodzina cesarska poprzebierana za chłopów, pasterki i myśliwych. Występom tym towarzyszyły tańce. W XVIII wieku ländlera wprowadzono do sal balowych jako taniec niemiecki. Tańczony przez elegancki świat w lekkim obuwiu, ländler zyskał posuwistość, lekkość i stał się szybszy: tak powstał walc.
Ländler szeroko wykorzystywany był w muzyce artystycznej. Zanim pojawił się pod tą nazwą (po raz pierwszy w roku 1800 w zbiorze 12 ländlerów na gitarę Leonharda von Calla), był komponowany jako Teutscher lub Deutscher. Także przez takich mistrzów jak czy (ci wielcy muzycy komponowali te tańce seriami jako muzykę użytkową, przeznaczoną na bale wydawane w wiedeńskim Hofburgu). Niektóre walce były w rękopisie ländlerami, a walce Josepha Lannera nawet wydawano pod nazwą ländlerów. Również takie tańce jak Tyrolienne i Styrienne są ländlerami komponowanymi przez zawodowych kompozytorów, którzy stylizowali swe utwory na ludowe.
Prosta, diatoniczna melodia, często z dużymi skokami i tendencją do poruszania się po składnikach , podkreślane ciężkim akompaniamentem ludowe zabarwienie i regularne okresy czyniły ländlera wdzięcznym obiektem stylizacji: znajdujemy go w twórczości Maxa Brucha, , w symfoniach , w niektórych pieśniach (Wiegenlied) oraz w Koncercie skrzypcowym i operze Wozzeck .
dr Krzysztof Komarnicki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]